Torpaqdan qanunsuz istifadəyə görə 20000 Azn mənəvi zərər
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi, X tarixli qərarında, əsassız varlanma məsələsinə dair əhəmiyyətli bir hüquqi qərar vermişdir. Bu məqalədə, işin faktiki hallarını, aşağı instansiya məhkəmələrinin qərarlarını və Ali Məhkəmənin mövqeyini geniş şəkildə təsvir edərək, təzminat məsələlərini də nəzərdən keçirəcəyik.
İşin Faktiki Halları
İddiaçı, cavabdeh tərəfindən özünə məxsus olan 23,21 hektar torpaq sahəsindən qanunsuz istifadə edildiyini və bunun nəticəsində 150.000 manat maddi ziyan və 20.000 manat mənəvi ziyan gördüyünü iddia edərək məhkəməyə müraciət etmişdir. İddiaçı, cavabdehin 2017-ci ildən etibarən bu torpaq sahəsini qanunsuz şəkildə istifadə edərək, ailəsinin yeganə dolanışıq yeri olan ərazidən mənfəət əldə etdiyini iddia etmişdir.
Aşağı Instansiya Məhkəmələrinin Qərarları
Yevlax Rayon Məhkəməsi, 16 noyabr 2021-ci il tarixli qətnaməsi ilə iddianı rədd etmiş və iddiaçının məhkəməyə təqdim etdiyi sübutların yetərli olmadığını qeyd etmişdir. Məhkəmə, iddiaçının zərərin əvəzinin tutulması üçün kifayət qədər sübut təqdim etmədiyini əsaslandırmışdır.
Şəki Apellyasiya Məhkəməsi isə, apellyasiya şikayətini rədd edərək birinci instansiya məhkəməsinin qətnaməsini dəyişdirməmişdir. Apellyasiya məhkəməsi, iddianın qanuni əsasını təşkil edən delikt normalarını tətbiq edərək, iddianın əsassız olduğunu təsdiq etmişdir.
Azərbaycan Ali Məhkəməsinin Mövqeyi
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi, müstəqil araşdırma apararaq, aşağı instansiya məhkəmələrinin qərarlarını nəzərdən keçirmiş və qərarın qanuni və əsaslı olmadığını müəyyən etmişdir. Ali Məhkəmə, aşağı instansiya məhkəmələrinin iddiaçının zərərini tam olaraq sübut etmədiyini və əsassız varlanma normalarını tətbiq etmədiyini vurğulamışdır.
Məhkəmə, cavabdehin 23,21 hektar torpaq sahəsində qanunsuz istifadə etdiyini və bu ərazidən mənfəət əldə etdiyini təsdiqləyərək, iddiaçının iddialarını qəbul etmişdir. Əsassız varlanma çərçivəsində, cavabdeh tərəfindən əldə olunan mənfəətin iddiaçıya məxsus olduğu və onun hesabına varlanma baş verdiyi qərara alınmışdır.
Təzminat Məsələləri
Ali Məhkəmə, iddiaçının çəkdiyi maddi ziyanın 150.000 manat və mənəvi zərərin 20.000 manat olduğunu təsdiqləyərək, cavabdehdən bu məbləğlərin iddiaçıya ödənilməsinə qərar vermişdir. Bu qərar, əsassız varlanma hallarında zərərin tam ödənilməsinin vacibliyini və mülki hüququn qorunmasının önəmini vurğulamışdır.
Məhkəmə, iddiaçının təqdim etdiyi sübutların yetərli olduğunu və cavabdehin hüquqi əsas olmadan əmlak əldə etdiyini sübut etdiyini qeyd etmişdir. Bu baxımdan, təzminatın tam ödənilməsi ilə hüququn bərpası təmin edilmişdir.
Nəticə
Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin bu qərarı, əsassız varlanma məsələsində hüquqi mübahisələrin həllində mühüm bir presedent yaratmışdır. Qərar, mülki hüququn müdafiəsində qanunsuz əmlak əldə edən şəxslərə qarşı sərt tədbirlər görülməsinin vacibliyini göstərmiş və zərərin tam ödənilməsinin hüququn bərpası prosesində əsas rol oynadığını təsdiqləmişdir.
