Giriş
Azərbaycan Respublikasının Ali Məhkəməsi 20 may 2025-ci il tarixli qərarı ilə sosial təminat sistemində aşkar edilmiş korrupsiya faktlarına hüquqi qiymət vermişdir. İşin mərkəzində səhiyyə müəssisəsində rəhbər vəzifə tutmuş şəxsin əlillik dərəcələrinin saxta yolla təyin edilməsini təşkil etməsi dayanmışdır. Bu hadisə yalnız fərdi cinayət deyil, həm də ictimai etimadı zədələyən genişmiqyaslı sui-istifadə nümunəsidir.
İşin Faktiki Halları
İttiham olunan şəxs uzun müddət səhiyyə sahəsində rəhbər vəzifədə çalışmış və 2018-ci ildə müxtəlif şəxslərə əlillik dərəcəsi verilməsi üçün pul qarşılığında qanunsuz fəaliyyət göstərmişdir.
Araşdırmalarla müəyyən edilmişdir ki:
- O, vasitəçilərdən istifadə etməklə vətəndaşlardan 3.800–4.800 manat məbləğində pul almışdır.
- Tibbi sənədlərə saxta diaqnozlar daxil etdirilmiş, həqiqi xəstəlikləri olmayan şəxslərə əlillik dərəcələri təyin edilmişdir.
- Nəticədə dövlət büdcəsindən həmin şəxslərə illərlə sosial müavinətlər ödənilmiş, dövlət Sosial Müdafiə Fonduna on minlərlə manat ziyan dəymişdir.
Bu proses zamanı rüşvətalma, nüfuz alveri və vəzifə saxtakarlığı kimi cinayətlər təkrar xarakter daşıyaraq törədilmişdir.
Ali Məhkəmənin Mövqeyi
Ali Məhkəmə işə baxaraq aşağı instansiyaların qərarlarını təhlil etmiş və təqsirləndirilən şəxsin əməllərinin Cinayət Məcəlləsinin müvafiq maddələri – 308.1 (vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə), 311.3.2 (rüşvət alma), 312-1.1 (nüfuz alveri), 313 (vəzifə saxtakarlığı) ilə uyğunluğunu təsdiqləmişdir.
Məhkəmə xüsusilə vurğulamışdır ki:
- Cinayətlər təkrar törədildiyi üçün ictimai təhlükəlilik yüksək qiymətləndirilmişdir.
- Dövlət Sosial Müdafiə Fonduna dəymiş 168 min manatdan çox ziyanın ödənilməsi mütləqdir.
Nəticədə, məhkum şəxs 9 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilmiş, əlavə olaraq 3 il müddətinə dövlət vəzifələrində işləmək hüququndan məhrum edilmişdir.
Hüquqi və Sosial Əhəmiyyət
Bu iş məhkəmə təcrübəsində mühüm presedentlərdən biridir. Qərar göstərmişdir ki:
- Sosial təminat sisteminə qarşı saxtakarlıq və korrupsiya hallarına qarşı dövlətin mövqeyi barışmazdır.
- Belə əməllər yalnız dövlət büdcəsinə ziyan vurmaqla məhdudlaşmır, həm də həqiqi əlilliyi olan şəxslərin hüquqlarına mənfi təsir göstərir.
Ali Məhkəmə bu qərarı ilə cəmiyyətə aydın mesaj vermişdir: dövlət sosial siyasətinin şəffaflığına və qanunçuluğa qarşı yönəlmiş hərəkətlər ciddi cəza ilə nəticələnəcəkdir.
Nəticə
Qərar hüququn aliliyinin qorunması və korrupsiyaya qarşı mübarizə sahəsində mühüm addım hesab olunmalıdır. Dövlətin sosial təminat sistemində şəffaflıq və ədalətin bərqərar olunması bu kimi məhkəmə qərarları ilə möhkəmləndirilmişdir.
